Gladden, Matthew E. “Światło ucieleśnione i zaciemniający parametryzm: Analiza fenomenologiczno-estetyczna praktyki architektonicznej w ‘świecie elektronicznym’.” Presentation at the Ogólnopolska konferencja naukowa ‘Wszechświat Disneya.’ Instytut Filologii Polskiej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Pedagogicznego and the Facta Ficta Research Centre, Kraków, December 9, 2017.
Abstract. W niniejszej prezentacji przedstawione jest zastosowanie podejścia fenomenologicznego w celu przestudiowania dwóch zagadnień podnoszonych przez praktyki architektoniczne obrazowane w filmach Tron (1982) i Tron: Legacy (2010). Po pierwsze, rozważamy użycie światła ucieleśnionego jako składnika budowlanego w obrazowanym w tych filmach ‘świecie elektronicznym’ (lub ‘drugim wszeczświecie’). Ludzki programista i programy komputerowe przedstawieni jako główni architekci świata elektronicznego stosują światło ucieleśnione jako kluczowy element fizyczny budynków, mostów, dróg, pojazdów, ubrań i innych przedmiotów, albo stwarzając, albo nakreślając namacalne kształty wśród ciemności poza tym niezróżnicowanej. Światło wykorzystowane jest n.p. do stworzenia platform, na których mogą stać postacie, oraz pionowych murów, które stoją na przeszkodzie innym fizycznym przedmiotom ‘zderzającym się’ z nimi. Porównujemy ten fenomen z historycznym w świecie rzeczywistym użyciem światła jako elementu architektonicznego o roli ozdobnej, przedstawiającej, dydaktycznej i funkcjonalnej oraz, w szczególności, z użyciem oświetlenia, aby symulować istnienie dużych fizycznych konstrukcji architektonicznych, które w rzeczywistości nie istnieją. Architektoniczne zastosowanie światła ucieleśnionego inspiruje pytania estetyczne i ontologiczne, które można badać przy pomocy podejścia fenomenologicznego.
Po drugie, badamy sposób, w jaki architektura w świecie elektronicznym omawianych filmów przedstawiona jest jako coś współprojektowanego przez istoty ludzkie i sztucznie inteligentne programy komputerowe przeznaczone do tej roli. W omawianych filmach, ludzki programista wybrał ogólne jakości estetyczne, które mają się przejawiać w architekturze świata elektronicznego i powierzył programom AI rolę przełożenia tych celów na konkretne konstrukcje architektoniczne, automatyzując w ten sposób proces budowania świata spełniającego dane parametry estetyczne. Tron: Legacy prezentuje szczegółowe debaty między ludzkim a AI współarchitektem dotyczące zalet wyboru jakości estetycznych takich, jak swoboda, otwartość, piękno, porządek, doskonalność, skuteczność funkcjonalna, regularność, przewidywalność i chaotyczność, jako cele i parametry dla architektury systemu. Film argumentuje za tym, że dla wspieranego przez AI architektonicznego projektowania parametrycznego wybór jakości estetycznych, które same w sobie wydają się pożądane, może jednakże powodować powstanie struktur z nieprzewidzianymi i bardzo niepożądanymi właściwościami. Wspierany przez sztuczną inteligencję proces architektoniczny, do którego już robił aluzję Tron i który wyraźniej poznany został w Tron: Legacy, może być więc interpretowany (chociaż niezamierzenie) przepowiednia i krytyka współczesnych technik projektowania generatywnego i parametrycznego oraz szczególnego ruchu Parametryzmu.